Η Μέριμνα Ποντίων Κυριών ιδρύθηκε το 1904 ως Αδελφότης Κυριών Τραπεζούντος «Η Μέριμνα» με σκοπό την υποστήριξη κοριτσιών μέσω της παροχής εργασίας και εκπαίδευσης. Το σωματείο προσαρμόστηκε στις ανάγκες κάθε εποχής και μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών επανιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1923 με πρωτοβουλία της Θάλειας Σαουλίδου και του ζεύγους Ιφιγένειας και Θεοφύλακτου Θεοφυλάκτου ως Μέριμνα Ποντίων-Καυκασίων Κυριών Μακεδονίας. Το σωματείο, ένα από τα ελάχιστα γυναικεία προσφυγικά σωματεία της χώρας την εποχή εκείνη, προσέφερε υποστήριξη σε κορίτσια κυρίως μέσω της εκμάθησης της τέχνης του κεντήματος, της ραπτικής και του εργόχειρου και της παροχής εργασίας για την παραγωγή σχετικών προϊόντων. Το σωματείο άκμασε στον μεσοπόλεμο μέσω της λειτουργίας του σχετικού εργαστηρίου. Το εργαστήρι μεταπολεμικά ατόνησε και η Μέριμνα ίδρυσε τη «Στέγη Κοριτσιού», όπου στεγάστηκαν κορίτσια που έρχονταν στη Θεσσαλονίκη για λόγους σπουδών ή βιοπορισμού. Στη μεταπολίτευση η Μέριμνα συνέχισε την κοινωνική της δράση ιδρύοντας το 1976 παιδικό σταθμό και το 1990 γηροκομείο με το όνομα «Διαμαντίδειος Στέγη».
Το Μουσείο της Μέριμνας Ποντίων Κυριών με τίτλο «Κεντώντας τη μνήμη» εγκαινιάστηκε το 2005. Η αρχική ιδέα ήταν μια έκθεση κυρίως των εργοχείρων και των κειμηλίων του σωματείου και η έκδοσή της σε έναν κατάλογο με σκοπό να γιορταστούν τα εκατό χρόνια της Μέριμνας. Στην πορεία όμως, και έπειτα από την επαφή με τα μέλη και τις φίλες της Μέριμνας, το εγχείρημα μεγάλωσε και άλλαξε. Δημιουργήθηκε ένα μουσείο που ο κόσμος της γυναικείας εργασίας, ο κόσμος του εργόχειρου και του κεντήματος, συνέχει την αφήγηση της ευρύτερης ιστορίας της Μέριμνας και των προσφύγων του Πόντου στη Θεσσαλονίκη. Το μουσείο έγινε το έναυσμα για μια σειρά δωρεών αντικειμένων και για ένα μοίρασμα ιστοριών, που περιέχουν την μνήμη της προσφυγιάς, την εγκατάσταση στη Θεσσαλονίκη, το χτίσιμο της ποντιακής ταυτότητας και την κοινωνική δράση 100 χρονών.
Ανάμεσα στα αντικείμενα αυτά, αρκετά που ήρθαν από τον Πόντο και τη Ρωσία και που διέτρεξαν τον χώρο και τον χρόνο. Αντικείμενα που σταδιακά έχασαν τη χρηστικότητά τους και σε πολλές περιπτώσεις έγιναν υλικές γέφυρες ταυτότητας και μνήμης. Μία κεντητή βουρτσοθήκη της Ελισάβετ Θεοδωρίδου (το γένος Γραμματικοπούλου) που ήρθε από το Καρς της Ρωσίας. Ένα κέντημα, γνωστό ως Κουρτινάκι ή Κειμήλιο, που λειτουργούσε ως ένα από τα δύο φύλλα παραπετάσματος εικονοστασίου που ήρθε από την περιοχή της Τραπεζούντας σε σχήμα λαχούρ (συνήθες στον Πόντο). Μία εικόνα του Αγίου Γεωργίου (19ος) και μία ραπτομηχανή singer που χρησιμοποιήθηκε από το 1911 στην Τραπεζούντα και μετά στη Θεσσαλονίκη.
—
Βιβλιογραφία:
Ελεωνόρα Σκουτέρη-Διδασκάλου (επιμ.), Κεντώντας τη μνήμη από την Τραπεζούντα στη Θεσσαλονίκη, Θεσσαλονίκη: Μουσείο Μέριμνας Ποντίων Κυριών, 2011.
Μάθετε περισσότερα για τη Μέριμνα Ποντίων Κυριών εδώ.