Η εικόνα της Παναγίας από μάνα σε κόρη

Το 1944 η Κασσιανή Καλαμακίδου παντρεύτηκε τον Σπύρο Βαφειάδη, γιατρό με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. Απέκτησαν 4 παιδιά. Όταν γέννησε την δεύτερη κόρη της Έρη (Ερμοφίλη), η μητέρα της Ερμοφίλη, της χάρισε τη μικρή εικόνα της Παναγίας της Ελευθερώτριας. Μια εικόνα που σχετιζόταν με την δική της γέννηση στο Μπορ το 1922.

Η εικόνα της γιαγιάς Κοραλίας

Τις τελευταίες ημέρες του  Σεπτεμβρίου όλη η οικογένεια επιβιβάστηκε σε πλοίο από την ξύλινη αποβάθρα των σιδηροδρόμων στην Πούντα. Έφτασαν στη Μυτιλήνη και από εκεί κατευθύνθηκαν στη Λήμνο, τόπο καταγωγής του Χαράλαμπου Τσαρδανίδη. Ένα χρόνο αργότερα έφτασαν στο Πειραιά, έμειναν για ένα χρόνο πίσω από την εκκλησία της Ευαγγελίστριας και στη συνέχεια μετακόμισαν στην Άνω Κυψέλη ενώ η οικογένεια εγκαταστάθηκε οριστικά στη πλατεία Κολιάτσου το 1926.  Σε όλη αυτή τη περιπλάνηση η εικόνα του Ευαγγελισμού συντρόφευε και προστάτευε τη γιαγιά Κοραλία και την οικογένειά της.

Οι Παναγίες προστάτιδες

Βρεφοκρατούσα, κεχαριτωμένη, ελεούσα, ζωοδόχος, θρηνούσα, φιλάνθρωπος, πονεμένη, παναγία είναι λίγα μόνο από τα πολλά επίθετα που αποδίδονται στην «μήτηρ θεού», στην Μαρία. Τα μέλη της Αδελφότητας Μικρασιατών Χανίων «Ο Άγιος Πολύκαρπος», απόγονοι προσφυγικών οικογενειών, συντηρούν τις εικόνες που έφεραν μαζί τους οι Μικρασιάτες παππούδες και γιαγιάδες τους.

30 εικόνες εν κινήσει

Οι εικόνες αυτές εκπληρώνουν δύο στόχους, σύμφωνα με την Αδελφότητα. Αφενός, είναι τεκμήρια της θρησκευτικότητας των Μικρασιατών προσφύγων τα χρόνια που ζούσαν στη Μικρά Ασία, αλλά και όσα ακολούθησαν μετά στην Ελλάδα. Αφετέρου, συνδέουν τους απογόνους με την πατρίδα των παππούδων και των γιαγιάδων τους.

Οι εικόνες που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες στην Κρήτη

Για την τελετή αυτή μεταφέρθηκαν στον ναό περίπου 30 εικόνες. Άλλες βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση κι άλλες είναι πιο εύθραυστες, μερικές απεικονίζουν πιο σπάνιους αγίους από άλλες, για κάποιες η ιστορία τους είναι γνωστή, για άλλες όχι.

Λειτούργηση εικόνων από Αδελφότητα Μικρασιατών Χανίων «Ο Άγιος Πολύκαρπος»

Το Σάββατο, 28 Μαΐου 2022, η Αδελφότητα Μικρασιατών Χανίων πραγματοποίησε μία από τις εκδηλώσεις της για την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή: τη λειτούργηση των εικόνων που είχαν φέρει μαζί τους οι πρόσφυγες πρόγονοί τους. Η επιλογή του ναού του Αγίου Νικολάου δεν ήταν τυχαία. Ο Άγιος Νικόλαος είναι ο κεντρικός ναός της Σπλάντζιας, της περιοχής στην καρδιά της πόλης που δέχτηκε μεγάλο αριθμό προσφύγων για μόνιμη εγκατάσταση, μιας και είχε πλήθος σπιτιών μουσουλμάνων που είχαν ήδη αποχωρήσει.

Η εικόνα του Αγίου Αθανασίου από τη Σωζόπολη

Ο Θανάσης Καλαφάτης ήταν κάτοχος εικόνας του Αγίου Αθανασίου που την έφεραν οικογενειακά από τη Σωζόπολη. Η εικόνα φέρει υπογραφή «Θεμ. Διαμαντόπουλος» και χρονολογία 1866. Την είχε πάντα στο δωμάτιο του.

Η εικόνα του Αγίου Νικολάου από την Προύσα

Η Μαργαρίτα Αλμπάνη ζήτησε από τη γιαγιά της να της δώσει τις εικόνες όταν δεν θα τις ήθελε πια. Η Καλλίνω δέχθηκε και μετά το θάνατό της οι τρεις εικόνες παρέμειναν με την Μαργαρίτα. Η τρίτη εικόνα είναι μία σχετικά νεότερη εικόνα, ρωσικής τεχνοτροπίας, που απεικονίζει τον Άγιο Νικόλαο. 

Οι εικόνες της Άννας από την Απολλωνιάδα στην Καλλίνω από το Μακρυχώρι

Η Άννα Ραϊζοπούλου υπήρξε σύμφωνα με την οικογενειακή αφήγηση μια ιδιαίτερα πιστή και ασκητική γυναίκα. Βρέθηκε μετά το 1922 μαζί με την οικογένειά της από την Απολλωνία ή Απολλωνιάδα Προύσας (σημερινό Γκιολγιαζί) στη Θεσσαλονίκη. Η Άννα κατόρθωσε και έφερε μαζί της αρκετές εικόνες.

Η εικόνα της Αγίας Εκατερίνης από την Μαλακοπή

Η Χριστίνα Παυλιόγλου δεν ξέρει λεπτομέρειες για την εικόνα παρά μόνο θυμάται πως η μητέρα της την θεωρούσε θαυματουργή και ότι υπήρχε μια ασαφής οικογενειακή ιστορία γύρω από μια φωτιά στο σπίτι όπου η εικόνα σώθηκε. Για την ίδια το προσφυγικό παρελθόν της οικογένειάς της είναι ένα κομμάτι του δικού της παρελθόντος αλλά κυρίως είναι τμήμα της ιστορίας της μετακίνησης, των δυσκολιών, των προβλημάτων και της βίας με την οποία έρχονται αντιμέτωποι οι άνθρωποι που αναγκάζονται να αφήσουν το σπίτι και τον τόπο τους.