095
Είδος:
είδη οικιακής χρήσης
Προέλευση:
Κωνσταντινούπολη
«μ’ αυτά που είδα στην ταινία “Πολίτικη Κουζίνα”. Βλέπω πολλές φορές την ταινία, επειδή μου θυμίζει τη θεία, τα φαγητά και την προφορά της».
Νατάσσα Σπανούδη

Τα φλιτζανάκια της θείας Βιργινίας

Η Βιργινία Σπανούδη γεννήθηκε το 1914 στην Κωνσταντινούπολη. Η μητέρα της, Κυριακή, εργαζόταν στο σπίτι ενός ευκατάστατου Έλληνα στο Πέραν, ο οποίος τη βοήθησε στη μόρφωση της κόρης της. Η Βιργινία γνώριζε αγγλικά και γαλλικά και εργάστηκε ως μοδίστρα. Παντρεύτηκε τον εργολάβο Φώτη Βακαλόπουλο, οποίος σε αντίθεση με τη Βιργινία, δεν διέθετε τουρκική υπηκοότητα.

Ο πατέρας της Βιργινίας, Στέφανος, άφησε την οικογένεια στην Κωνσταντινούπολη και μετανάστευσε στην Οδησσό, ώστε να μην επιστρατευτεί στον τουρκικό στρατό. Έχασε την επικοινωνία με τη γυναίκα του και εκεί γνώρισε την Ευδοκία Γκορμπατζόβα, με την οποία απέκτησαν ένα γιο, τον Αλέξανδρο. Μετά τη Σοβιετική Επανάσταση εγκαταλείπουν την Οδησσό και εγκαθίστανται στην Τριανδρία Θεσσαλονίκης. Στη Θεσσαλονίκη γεννιέται ο δεύτερος γιος τους, Ιωάννης. Στα πρώτα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής πεθαίνει ο Στέφανος και λίγο αργότερα η Ευδοκία. Λίγο πριν το θάνατό του αποκαλύπτει στους γιούς του την ύπαρξη μιας ετεροθαλούς αδερφής, στην Κωνσταντινούπολη. Ο Αλέξανδρος αναζητά, εντοπίζει και επισκέπτεται τη Βιργινία.

Τα γεγονότα του φθινοπώρου του 1955 στην Κωνσταντινούπολη αναγκάζουν τη Βιργινία, τον σύζυγό της και τη μητέρα της να καταφύγουν στη Θεσσαλονίκη. Άλλωστε εκεί βρισκόταν ο αδερφός της με τον οποίο διατηρούσε συστηματική επικοινωνία. Αρχικά μένει στην Άνω Τούμπα, σε κατοικίες που παραχωρούνται στους Ρωμιούς από την Κωνσταντινούπολη. Εκεί κοντά και πρόσφυγες από τα προηγούμενα χρόνια. Μένει χήρα, ένα χρόνο αφότου φτάνουν στη Θεσσαλονίκη το 1956. Ήταν 42 ετών και το κουδούνι της, μετά το θάνατο του άντρα της, έγραφε «Βιργινία Βακαλοπούλου».

Από την Κωνσταντινούπολη μετέφερε σε ένα πράσινο μπαούλο ό,τι μπόρεσε να χωρέσει από τα προσωπικά της είδη, τον ρουχισμό και τα κοσμήματά της, μερικά οικιακά είδη που χρησιμοποιούσε εκεί και λιγοστά έπιπλα.

Ότι απέμεινε από τα υπάρχοντα του νοικοκυριού της Βιργίνιας, που έφερε μαζί της από την Κωνσταντινούπολη, σήμερα ανήκει στην εγγονή του αδερφού της Ιωάννη, Νατάσσα Σπανούδη, που θυμάται με νοσταλγία τη «θεία Βιργινία» για της μιλάει για την κοσμοπολίτικη ζωή της. Να γράφει συχνά σε συγγενείς στην Αμερική και να συζητά τις αναμνήσεις της. Η Νατάσσα θυμάται τα κυριακάτικα τραπέζια της Βιργινίας, που έμοιαζαν όπως λέει: «μ’ αυτά που είδα στην ταινία “Πολίτικη Κουζίνα”. Βλέπω πολλές φορές την ταινία, επειδή μου θυμίζει τη θεία, τα φαγητά και την προφορά της». Η Βιργινία πέθανε το 2013 στη Θεσσαλονίκη, λίγο πριν εκατοστίσει τα χρόνια της.

Η Νατάσσα ζει πια στην Αθήνα. Φοράει συχνά την καρφίτσα και πίνει καφέ στα φλυτζάνια της θείας από την Κωνσταντινούπολη που έζησε το δεύτερο μισό της ζωής της στη Θεσσαλονίκη. Κρατάει όλες αυτές τις μνήμες της μετακίνησης των συγγενών της ζωντανές και ορατές στην καθημερινότητά της -έξω από το πράσινο μπαούλο που συνόδευσε τη Βιργινία στο ταξίδι της- και προσθέτει νέες στάσεις στην ιστορία της μετακίνησης αυτών των αντικειμένων.