Η Συνασός της Καππαδοκίας: ένα λεύκωμα

Στην Αθήνα στα τέλη του 1924 εκδόθηκε ένα λεύκωμα: Η Σινασός της Καππαδοκίας. Το λεύκωμα αυτό συνιστά μια προσπάθεια διάσωσης του παρελθόντος: της ιστορίας, των παραδόσεων, της συλλογικής μνήμης μία κοινότητας που είχε χάσει την υπόστασή της. Οι φωτογραφίες που ήρθαν από «εκεί» μαζί με σύντομα κείμενα που γράφτηκαν στο προσφυγικό «εδώ» συνθέτουν ένα εγχείρημα ανασυγκρότησης της κοινοτικής ζωής που εκτείνεται από την ιστορική της διαδρομή και τα σπίτια των ανθρώπων μέχρι τη διάλεκτο της περιοχής και τους στίχους των τραγουδιών της. 

Τα τάματα

Δύο πανομοιότυπες γυναικείες φιγούρες με ένα κερί ανά χείρας, ένα δεξί χέρι και ένα μικρό κορίτσι είναι τάματα που βρίσκονται στη συλλογή της Αδελφότητας Μικρασιατών Χανίων «Ο Άγιος Πολύκαρπος», συλλογή κειμηλίων προσφυγικών οικογενειών που έφυγαν πριν 100 χρόνια από τη Μικρά Ασία. Οι γυναικείες φιγούρες και το χέρι φαίνονται τάματα από μήτρα, ενώ η αναπαράσταση του μικρού κοριτσιού παραπέμπει σε χειροποίητη κατασκευή.

Το ψαλτήρι του παππού Ανέστη από το Μπορ

Ο Αναστάσιος Καλαμακίδης όπως και η πλειονότητα των κατοίκων της Καππαδοκίας ήταν ιδιαίτερα πιστός. Στα λιγοστά αντικείμενα που έφερε η οικογένεια του ήταν το Βιβλίο των Ψαλμών.

Η μπομπονιέρα από την Κωνσταντινούπολη

Η Ανταλλαγή των Πληθυσμών δεν στάθηκε εμπόδιο στην αγάπη τους. Μόλις ο Ιωακείμ έφτασε στην Ελλάδα της έγραψε και συνέχισαν την επικοινωνία τους. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1928, οι δύο νέοι αρραβωνιάστηκαν με ένα γράμμα και αντάλλαξαν όρκους αγάπης. Η οικογένεια της Αναστασίας στην Κωνσταντινούπολη  για να γιορτάσει τον αρραβώνα πρόσφερε μπομπονιέρες σε συγγενείς και φίλους. Μία από αυτές τις μπομπονιέρες έφερε μαζί της η Αναστασία στις αποσκευές που την συνόδευσαν στο ταξίδι της στην Ελλάδα.

Το ντόμινο

Τα δύο ξύλινα ντόμινο που βρίσκονται στο μικρό μουσείο του Σωματείου «Η Νέα Σινασός» ήρθαν στην Ελλάδα μαζί με τις αποσκευές των ανταλλάξιμων προσφύγων κατόχων τους. Ένα παιχνίδι επιλέχθηκε να ταξιδέψει μαζί με τα πιο πολύτιμα και χρηστικά αντικείμενα που έφεραν μαζί τους. Μοιάζει περίεργο μιας και δεν γνωρίζουμε τους αρχικούς τους κατόχους αλλά κυρίως τους λόγους της επιλογής να ταξιδέψει στον νέο τόπο εγκατάστασης.

Το πιστοποιητικό γέννησης και βάπτισης από την Καισάρεια

Η οικογένεια του Χαράλαμπου Σαραντίδη και της Δέσποινας Νικολαΐδου ζούσε στην κωμόπολη Άγιος Κωνσταντίνος στην επαρχία της Καισάρειας, η οποία αποτελούσε τοπικό εμπορικό και οικονομικό κέντρο. Στις 15 Μαρτίου 1914 γεννήθηκε το πρώτο παιδί της οικογένειας, το οποίο αντιμετώπισε αμέσως σοβαρά προβλήματα υγείας και θεωρήθηκε ότι θα πέθαινε. Για το λόγο αυτό αποφάσισαν οι γονείς του να τον βαφτίσουν. Το «πιστοποιητικό γεννήσεως και βαπτίσεως» του Αντώνη Σαραντίδη φέρει ημερομηνία 20 Μαρτίου 1914, πέντε μόλις ημέρες μετά τη γέννηση του.

Το ντέφι από τη Συνασό στα γλέντια στο Αιγάλεω

Σε αυτές τις στιγμές χαράς στο σπίτι του Λάζαρου θυμάται η ανιψιά του Βάσω Πεμπέ να ηχεί και το ντέφι που είχε φέρει μαζί του από την Συνασο. Ο «θείος Λάζαρος ήταν γλεντζές, το σπίτι του ήταν πάντα ανοιχτό». Όταν η δεύτερη σύζυγός του της χάρισε το ντέφι, αμέσως της ήρθαν οι μνήμες από τις γιορτές και τα γλέντια της οικογένειάς της.

Τα χαϊμαλιά του αλόγου του παππού

Η Άννα Δράνια δώρισε στο μικρό μουσείο του Σωματείου «Η Νέα Σινασός» τα χαϊμαλιά του αλόγου, το καμουτσίκι και το καπέλο του προπάππου της Ανδρέα Χατζηθεοφάνους που έφτασε στην Ελλάδα ως ανταλλάξιμος πρόσφυγας το 1924. Έφτασε μαζί με όλη του την οικογένεια στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Ύδρα, αφήνοντας πίσω του μια ευκατάστατη και άνετη ζωή την οποία προσπάθησε να δημιουργήσει εκ νέου στην Ελλάδα. 

Ένα προικοσύμφωνο από το νησί του Μαρμαρά

Στις 5 Σεπτεμβρίου του 1909 ο σακελλάριος παπα Γαβριήλ Παπάζογλου, πατέρας της νύφης Σουλτάνας Παπάζογλου και ο Ιωάννης Λιβανός, πατέρας του γαμπρού Νικολάου Λιβανού, υπέγραψαν το προικοσύμφωνο για τον επικείμενο «πρώτον γάμο» των δύο νέων.

Οι σφραγίδες από τη Συνασό

Παρότι κανένας θεσμός δεν θα επιβίωνε πραγματικά στην νέες συνθήκες μετά την Έξοδο και την εγκατάσταση στην Ελλάδα οι Συνασίτες και οι Συνασίτισες στην νέα πατρίδα πέρα από τα προσωπικά τους αντικείμενα φρόντισαν και μετέφεραν με φροντίδα και μια σειρά κοινοτικά αντικείμενα και κατάστιχα. Οι τρεις σφραγίδες που μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα παρότι δεν ξαναχρησιμοποιήθηκαν μαρτυρούν την οργάνωση  που άφησαν πίσω τους αλλά και τη σημασία που είχε για τους ίδιους.