Η Άννα Δράνια δώρισε στο μικρό μουσείο του Σωματείου «Η Νέα Σινασός» τα χαϊμαλιά του αλόγου, το καμουτσίκι και το καπέλο του προπάππου της Ανδρέα Χατζηθεοφάνους που έφτασε στην Ελλάδα ως ανταλλάξιμος πρόσφυγας το 1924. Έφτασε μαζί με όλη του την οικογένεια στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Ύδρα, αφήνοντας πίσω του μια ευκατάστατη και άνετη ζωή την οποία προσπάθησε να δημιουργήσει εκ νέου στην Ελλάδα.
Ο Επαμεινώνδας Μαρκής γεννήθηκε στην Πάνορμο της Μικράς Ασίας το 1901. Δεν τελείωσε το σχολείο γιατί χτυπούσε με βόλους τον δάσκαλο του. Πήγε μαθητευόμενος στο Κοντοσκάλι σε έναν μαραγκό, στον οποίο ο πατέρας του έδωσε δικαίωμα ζωής και θανάτου. Το 1917 κλήθηκε να υπηρετήσει στον οθωμανικό στρατό. Απέφυγε τη θητεία επιλέγοντας να δουλέψει στα ορυχεία
Η Ευτέρπη Μαρκή, κόρη του Επαμεινώνδα και της Ολυμπίας Αντωνίου από την Κορησσό Καστοριάς, αφηγήθηκε στην Αρετή Κονδυλίδου ότι η οικογένεια έφερε αρκετό βιος μαζί της. Αυτά που έμειναν είναι ορισμένα μπακιρένια σκεύη και τρία «πολύτιμα» αντικείμενα, αναμεσά τους μία μπρούντζινη λάμπα πετρελαίου, την οποία θεωρεί το πιο πολύτιμο αντικείμενο του σπιτιού της και για την οποία καμαρώνει.
Βρεφοκρατούσα, κεχαριτωμένη, ελεούσα, ζωοδόχος, θρηνούσα, φιλάνθρωπος, πονεμένη, παναγία είναι λίγα μόνο από τα πολλά επίθετα που αποδίδονται στην «μήτηρ θεού», στην Μαρία. Τα μέλη της Αδελφότητας Μικρασιατών Χανίων «Ο Άγιος Πολύκαρπος», απόγονοι προσφυγικών οικογενειών, συντηρούν τις εικόνες που έφεραν μαζί τους οι Μικρασιάτες παππούδες και γιαγιάδες τους.
Οι εικόνες αυτές εκπληρώνουν δύο στόχους, σύμφωνα με την Αδελφότητα. Αφενός, είναι τεκμήρια της θρησκευτικότητας των Μικρασιατών προσφύγων τα χρόνια που ζούσαν στη Μικρά Ασία, αλλά και όσα ακολούθησαν μετά στην Ελλάδα. Αφετέρου, συνδέουν τους απογόνους με την πατρίδα των παππούδων και των γιαγιάδων τους.
Το Σάββατο, 28 Μαΐου 2022, η Αδελφότητα Μικρασιατών Χανίων πραγματοποίησε μία από τις εκδηλώσεις της για την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή: τη λειτούργηση των εικόνων που είχαν φέρει μαζί τους οι πρόσφυγες πρόγονοί τους. Η επιλογή του ναού του Αγίου Νικολάου δεν ήταν τυχαία. Ο Άγιος Νικόλαος είναι ο κεντρικός ναός της Σπλάντζιας, της περιοχής στην καρδιά της πόλης που δέχτηκε μεγάλο αριθμό προσφύγων για μόνιμη εγκατάσταση, μιας και είχε πλήθος σπιτιών μουσουλμάνων που είχαν ήδη αποχωρήσει.
Παρότι κανένας θεσμός δεν θα επιβίωνε πραγματικά στην νέες συνθήκες μετά την Έξοδο και την εγκατάσταση στην Ελλάδα οι Συνασίτες και οι Συνασίτισες στην νέα πατρίδα πέρα από τα προσωπικά τους αντικείμενα φρόντισαν και μετέφεραν με φροντίδα και μια σειρά κοινοτικά αντικείμενα και κατάστιχα. Οι τρεις σφραγίδες που μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα παρότι δεν ξαναχρησιμοποιήθηκαν μαρτυρούν την οργάνωση που άφησαν πίσω τους αλλά και τη σημασία που είχε για τους ίδιους.
