Ο Μανώλης Μυλωνάς, παιδί προσφύγων από τη Μικρά Ασία, γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Χανιά κατά τον Μεσοπόλεμο. Με την οικογένειά του ζούσαν στη Σπλάντζια, σημαντική προσφυγογειτονιά στην καρδιά της πόλης. Έμεναν σε ένα κτίσμα πολλοί πρόσφυγες μαζί, καθένα δωμάτιο του κτιρίου ήταν και το σπίτι μιας οικογένειας.
Δύο πανομοιότυπες γυναικείες φιγούρες με ένα κερί ανά χείρας, ένα δεξί χέρι και ένα μικρό κορίτσι είναι τάματα που βρίσκονται στη συλλογή της Αδελφότητας Μικρασιατών Χανίων «Ο Άγιος Πολύκαρπος», συλλογή κειμηλίων προσφυγικών οικογενειών που έφυγαν πριν 100 χρόνια από τη Μικρά Ασία. Οι γυναικείες φιγούρες και το χέρι φαίνονται τάματα από μήτρα, ενώ η αναπαράσταση του μικρού κοριτσιού παραπέμπει σε χειροποίητη κατασκευή.
Στο Σπίτι των Μικρασιατών, τον χώρο που συντηρεί η Αδελφότητα Μικρασιατών Χανίων «Ο Άγιος Πολύκαρπος» με προσφυγικά κειμήλια, δύο προσφυγικές οικογένειες δώρισαν τα ζευγάρια στέφανα που οι πρόγονοί τους είχαν φέρει από τη Μικρά Ασία. Το ένα ζευγάρι βρίσκεται μέσα στο εικονοστάσι του, με τα αρχικά Μ.-Ε., και το δεύτερο σώθηκε δεμένο με τις κορδέλες του.
Ρούχα, νυχτικά, φορέματα, κλινοσκεπάσματα, δόθηκαν ως κειμήλια χρόνια αργότερα στο Σπίτι των Μικρασιατών που συντηρεί στα Χανιά η Αδελφότητα Μικρασιατών Χανίων «Ο Άγιος Πολύκαρπος». Τα ρούχα αυτά, με γαριασμένο λευκό από τις ταλαιπωρίες και τον χρόνο, είναι σήμερα φορείς μιας μνήμης προσφυγικής από τη Μικρά Ασία.
«Κιζ-Κιλίμ. Αγοράσθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1924 από έναν γέρο πρόσφυγα Μικρασιάτη από προικιό. Ήταν η συνήθεια εκεί τότε. Το κιλίμι ύφαναν όλες οι φίλες της νύφης και η κάθε μία προσέθετε για ενθύμιο ένα κουρελάκι από το φόρεμά της ή μαλλιά της κεφαλής της ή φτερό από το αγαπημένο της πουλάκι ή μια χάνδρα για γούρι». Το σύντομο χειρόγραφο σημείωμα της Χρυσηίδας (Λου) Πιερράκου (το γένος Βατικιώτη) αποτυπώνει την προέλευση και την αρχή της μακράς διαδρομής του χειροποίητου αυτού χαλιού.
Η Άννα Δράνια δώρισε στο μικρό μουσείο του Σωματείου «Η Νέα Σινασός» τα χαϊμαλιά του αλόγου, το καμουτσίκι και το καπέλο του προπάππου της Ανδρέα Χατζηθεοφάνους που έφτασε στην Ελλάδα ως ανταλλάξιμος πρόσφυγας το 1924. Έφτασε μαζί με όλη του την οικογένεια στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Ύδρα, αφήνοντας πίσω του μια ευκατάστατη και άνετη ζωή την οποία προσπάθησε να δημιουργήσει εκ νέου στην Ελλάδα.
Βρεφοκρατούσα, κεχαριτωμένη, ελεούσα, ζωοδόχος, θρηνούσα, φιλάνθρωπος, πονεμένη, παναγία είναι λίγα μόνο από τα πολλά επίθετα που αποδίδονται στην «μήτηρ θεού», στην Μαρία. Τα μέλη της Αδελφότητας Μικρασιατών Χανίων «Ο Άγιος Πολύκαρπος», απόγονοι προσφυγικών οικογενειών, συντηρούν τις εικόνες που έφεραν μαζί τους οι Μικρασιάτες παππούδες και γιαγιάδες τους.
Οι εικόνες αυτές εκπληρώνουν δύο στόχους, σύμφωνα με την Αδελφότητα. Αφενός, είναι τεκμήρια της θρησκευτικότητας των Μικρασιατών προσφύγων τα χρόνια που ζούσαν στη Μικρά Ασία, αλλά και όσα ακολούθησαν μετά στην Ελλάδα. Αφετέρου, συνδέουν τους απογόνους με την πατρίδα των παππούδων και των γιαγιάδων τους.